Er is iets geks aan de hand op de arbeidsmarkt: de werkloosheid daalt en het aantal vacatures neemt toe. Weinig werkzoekenden voor veel banen dus. Kortom: als sollicitant heb je, over het algemeen, iets te kiezen. Maar hoe vind je nou de baan die bij je past? Hoe zorg je dat je op gesprek mag komen? En wat zeg je, eenmaal op gesprek?

De belangrijkste tips van Jesse op een rij, inclusief tijdcode:
• Leuke vacature gezien? Altijd bellen. Sommige bedrijven houden zelfs bij welke kandidaat belt en wie niet.
• Pak een bedrijf als startpunt. Waar zie jij jezelf werken en houd hun vacaturepagina in de gaten.
• Solliciteer minder, maar beter. "Een goede sollicitatie kost tijd. Vijf keer solliciteren per dag kan niet."
• Starter? Vertel over je ervaring. "Hobby's en interesses, hartstikke interessant." En: schrijf een profielschets, daarmee plus je jouw cv op.
• Op gesprek? Bereid je zeer goed voor. Bedenk een introductie en studeer antwoorden op vragen in. Zorg ook dat je op de hoogte bent van het bedrijf. Check met wie je het gesprek hebt, zoek raakvlakken.

Een afwijzing na een sollicitatiegesprek, een vakantie die in het water valt of een vriendin die last-minute afzegt: de een is zo’n alledaagse tegenslag zo te boven, de ander blijft erin hangen. Hoe kan dat? En kun je leren om beter met teleurstelling om te gaan?

'Helaas gaan we je niet uitnodigen voor een kennismakingsgesprek. Er waren bijna 125 aanmeldingen en we hebben scherpe keuzes moeten maken, helaas hoor je niet bij de laatste selectie.' Het was even slikken toen deze mail in mijn inbox binnenkwam. Ik was er heus niet van uitgegaan dat ik zomaar zou binnenkomen bij de intensieve podcastcursus waarvoor ik me had opgegeven: ik had geen ervaring, geen idee of mijn verhaalideeën goed genoeg waren en wist dat de concurrentie groot zou zijn. Maar toch voelde ik me een beetje mislukt toen ik het woord 'cursus?' op alle vrijgehouden vrijdagen in mijn agenda wegstreepte. De hele dag baalde ik ervan. Stom, want zo’n wereldschokkende afwijzing was het toch ook weer niet? Brand is erger, zoals ze weleens zeggen.

Eerdere teleurstellingen
Iedereen maakt tegenslag mee, klein of groot. Maar niet iedereen lijkt daar op dezelfde manier mee om te gaan. De een zakt vier keer voor z’n rijexamen en haalt z’n schouders erover op, de ander baalt de hele week als een goede vriendin een etentje afzegt. Hoe kan dat? "Iedereen beschikt in meerdere of mindere mate over veerkracht, het vermogen om na stress of een negatieve gebeurtenis te herstellen", zegt GZ-psycholoog Vera Austen. "Vroeger dacht men dat veerkracht een eigenschap was: je had het of niet. Inmiddels weten we dat de mate waarin je hierover beschikt wordt beïnvloed door allerlei zaken. Door eerdere ervaringen, bijvoorbeeld. Heb je vaak teleurstellingen te verwerken gehad, dan ben je daar mogelijk beter tegen bestand, of heb je geleerd dat erin blijven hangen geen zin heeft. Er zijn genoeg mooie verhalen van mensen die iets negatiefs meemaakten en daar sterker uit kwamen. Al kunnen eerdere ervaringen ook littekens achterlaten, dus dit geldt zeker niet voor iedereen."

“'Veerkracht is een dynamisch proces, dat op gang komt in een stressvolle situatie'
Je zou denken dat zondagskinderen die vooralsnog weinig teleurstellingen hebben meegemaakt (klop ’m even af) dan per definitie minder goed tegen een stootje kunnen. Maar dat hoeft niet zo te zijn, zegt Austen: "Zij kunnen ook juist genoeg bandbreedte hebben opgebouwd om zoiets aan te kunnen."

Hoeveel vertrouwen je in jezelf en de wereld om je heen hebt, is ook een bepalende factor. Heb je daar een behoorlijke portie van, dan kun je doorgaans beter omgaan met een domper. Maar als een pantser tegen teleurstellingen werkt (zelf)vertrouwen ook weer niet, zegt Austen: "Krijg je veel of een ernstige tegenslag te verwerken, dan kan je veerkracht daardoor evengoed afnemen. Ik vergelijk het vaak met een elastiekje: staat daar te lang spanning op, dan wordt het broos en breekt het. Dat gebeurt niet als het elastiekje kan terugveren. De mate waarin het elastiekje gespannen is, is bij iedereen anders."

Klap incasseren
Je eigen coping mechanism vergelijken met dat van anderen heeft in elk geval geen zin. Staar je dus vooral niet blind op die vriendin die na de zoveelste mislukte date gewoon vrolijk doorswipet, of die collega die een vruchteloze salarisonderhandeling vooral als motivatie ziet om het de volgende keer beter te doen, terwijl jij in zulke situaties het liefst in een hoekje zou willen huilen. "Als we zien hoe anderen met tegenslag omgaan, kijken we vooral naar de buitenkant", zegt Richta IJntema. Zij is psycholoog en universitair docent bij de afdeling Sociale, Gezondheids- en Organisatiepsychologie van de Universiteit Utrecht. "We denken: die schakelt makkelijk om, die is veerkrachtig. Maar wat je ziet is een momentopname. Veerkracht is namelijk een dynamisch proces, dat op gang komt in een stressvolle situatie. Word je afgewezen voor iets waar je erg naar uitkeek, zoals die podcastworkshop, dan triggert die afwijzing het proces van.

Hoe dat proces eruitziet? Doordat je te maken krijgt met een onverwachte gebeurtenis, wordt je psychologische evenwicht verstoord. "Het narratief dat je had geconstrueerd, je wereldbeeld, blijkt ineens niet adaptief aan de nieuwe situatie. Dat merkten bijvoorbeeld mensen die een heel afgebakende werk-privébalans hadden en ineens moesten thuiswerken. Dat vroeg van hen nogal een mindshift." Volgende stappen: je maakt de balans op en bouwt aan herstel. De Amerikaanse psycholoog David Brandt vergelijkt het verwerken van een teleurstelling zelfs met een rouwproces: je had een verwachting en moet leren accepteren dat die niet gaat uitkomen.

Hoe makkelijk je dat proces doorloopt, is niet van tevoren te voorspellen: je weet pas hoe je met tegenslag omgaat als het je overkomt. "In sommige beroepen, zoals politieagent en beveiligingsmedewerker, krijg je te maken met agressie en andere terugkerende stresssituaties. Daarop kun je je voorbereiden." Maar bij plotselinge negatieve gebeurtenissen is het meer een kwestie van de klap incasseren en wel zien hoe-ie binnenkomt. De manier waarop je dat doet heeft volgens IJntema ook te maken met het aantal andere stressvolle situaties in je leven, hoe heftig die zijn en hoelang die duren. "Zijn dat er een heleboel tegelijk, dan kan het je te veel worden. Bij elke specifieke stressor komt dat proces namelijk weer op gang."

Dat verklaart ook waarom iets waarover je je schouders normaal gesproken zou ophalen – jammer dan, en dóór! – in coronatijd ineens als een klap kan voelen. De stress en onzekerheid van de afgelopen anderhalf jaar zijn nog steeds niet voorbij, en dan krijg je óók nog eens die afwijzing of afzegging op je bord. IJntema: "We zitten in een crissituatie, waarvan we het eindpunt nog niet weten. Dat brengt een opstapeling van stressoren met zich mee: je kunt covid krijgen en ziek worden, je moet thuiswerken en afstand houden. Daarmee wordt al een beroep gedaan op onze veerkracht, en binnen die stressvolle situatie moet je dan weer met andere stresssituaties dealen."

“'De situatie onder ogen zien, is iets anders dan 'm accepteren'
Daar kunnen de duizenden muziekliefhebbers die vorige week hoorden dat de festivalzomer niet doorgaat over meepraten. "Hoe snel je zo’n klap te boven bent, hangt ook af van wat zo’n festival voor je betekent en hoe flexibel je mindset is", zegt IJntema. "Als jouw zomervakantie uit festivals bestaat en die nu ineens in het water valt, moet je waarschijnlijk een grotere omschakeling maken dan wanneer je het vooral zag als leuke uitlaatklep en denkt: ik ga wel iets anders leuks doen."

Schouders eronder
Voor iedereen die voortaan minder lang wil kniezen na een kleine tegenvaller: er is hoop, want veerkracht valt te trainen. Ga eens na waar je precies stress van krijgt, en kijk of er iets is wat je kunt doen om dat gevoel te verminderen. "Je merkt vaak aan lichamelijke signalen waar je stress van krijgt. Die kunnen per persoon net even anders zijn, omdat stress zich bij iedereen op een andere manier kan uiten. Denk daarbij aan negatieve emoties, een verminderde concentratie, spanning, hoofd- of buikpijn, piekeren, vage pijnklachten." Probeer ook de situatie onder ogen te zien, hoe graag je de uitkomst ook anders had gezien – en da’s iets anders dan de situatie accepteren, legt IJntema uit. "Sommige stressvolle situaties 'accepteren' we niet, maar willen we juist de wereld uithelpen: geweld, mishandeling, misbruik, Covid-19. Maar als het je overkomt, is het wel belangrijk dat je onder ogen gaat zien dat het je is overkomen. Dat je niet meer terug kunt naar de 'oude situatie'."

Zorg in elk geval goed voor jezelf, raadt Austen aan: "Je bent weerbaarder als je mentaal fit bent, dus wissel ontspanning en inspanning regelmatig af en doe ademhalingsoefeningen. Rustig ademen is een belangrijke factor voor het reduceren van stress." Probeer je daarnaast voor te bereiden op wat er mogelijk gaat komen, voor zover dat kan. En durf hulp te vragen als je erg in je maag zit met een tegenvaller. "Je kunt veerkracht niet in je eentje ontwikkelen", zegt Austen. "We weten uit onderzoek dat sociale steun erg belangrijk is bij het behandelen van trauma’s – het gebrek daaraan vormt zelfs vaak een deel van het trauma. Je kunt veerkrachtiger worden als iemand naar je luistert, met je meedenkt, of je brein een beetje voor je ordent. In Limburg, waar mijn praktijk is gevestigd, zie ik ook dat het aanboren van een sociaal netwerk heel helpend is in het ontwikkelen van veerkracht. Ondernemers die zijn getroffen door de overstromingen zetten samen de schouders eronder."

De omvang van een tegenslag bepaalt ook hoe makkelijk je de knop omzet, benadrukt IJntema: je geliefde verliezen, failliet gaan of doodziek worden zijn zulke ingrijpende gebeurtenissen dat ze natuurlijk onmogelijk te vergelijken zijn met een afwijzing voor een sollicitatiegesprek. "Er wordt weleens gezegd dat we niet kunnen kiezen wat er op ons pad komt, maar wel hoe we ermee omgaan. Voor heel heftige tegenslagen geldt dat aandacht en tijd nodig zijn voor herstel. Die factoren moeten wel aanwezig zijn."

Flexibel brein
Voor kleine tegenslagen geldt in elk geval: kijk niet naar alles waarover je geen controle hebt, maar naar de dingen die je wél kunt beïnvloeden. "Dat maakt een grote tegenvaller meteen wat beter behapbaar", zegt Austen. "Je kunt wel teleurgesteld zijn in het coronabeleid, maar daarover heb je niks te zeggen. Je bepaalt wél hoe je je dag inricht: kom je wel of niet van de bank af, ga je een wandeling maken of niet?" Hoe vaker je naar de mogelijkheden kijkt, hoe eerder je brein die gaat zien – een beetje zoals dankbaarheidsoefeningen werken. Die kunnen trouwens ook helpen om beter met tegenslag om te gaan, blijkt uit onderzoek.

Al betekent werken aan je mentale veerkracht niet dat je voortaan maar aan elke tegenslag een positieve draai moet geven. "Je kunt weerbaarheid tot op zekere hoogte trainen, maar dat betekent niet dat je nooit meer geraakt gaat worden en onderuitgaat in het leven", zegt IJntema. Dat hoeft ook niet, beaamt Austen. Baaldagen, afwijzingen en teleurstellingen horen bij het leven. "Je kunt niet alle narigheid in je leven met een quick fix wegtoveren, en dat hoeft ook niet. Maar je brein is heel plastisch: je kunt jezelf veel aanleren."

Na een dag flink balen bleek mijn brein gelukkig ook flexibel genoeg om zich aan te passen aan de kleine podcastcursus-teleurstelling. Hoe leuk het ook was geweest: zo’n lange, intensieve cursus was nu misschien nog wat hoog gegrepen. Mijn ideeën konden ook echt beter, vond ik toen ik nog eens kritisch naar mijn pitches keek. Misschien moest ik eerst maar eens wat ervaring opdoen met audio maken. Mijn vriend, die graag klooit met audiospul, had op zolder nog wel opnameapparatuur liggen en bood aan me te helpen met monteren. Tijd om een beetje te podcast-experimenteren, dus. Daar heb ik al die vrijdagen nu tenminste lekker de tijd voor.

Starre functieomschrijvingen passen niet meer bij de dynamische werkomgevingen van vandaag, stelt Tyrone Smith in Harvard Business Review. "Tijd voor een make-over."

Traditionele functieomschrijvingen zijn te star voor onze huidige manier van werken, stelt Tyrone Smith in de Harvard Business Review. Ze houden mensen in hokjes, terwijl we juist willen dat ze breder samenwerken en zichzelf blijven ontwikkelen. De digitale transformatie zorgt bovendien constant voor verschuivingen van accenten en taken, waardoor functieomschrijvingen al gauw de lading niet meer dekken. Doordat we simpele, terugkerende taken automatiseren, krijgen professionals de gelegenheid om zich te richten op waardevolle andere taken. Smith wil daarom dat we afscheid nemen van traditionele functieomschrijvingen, zodat mensen zich niet beperkt voelen en zich vrij kunnen ontwikkelen.

De sollicitant wordt koning, dat voorspellen sollicitatie-expert Jesse Geul en recruitment adviseur Tamara Rood. Door de historische krapte op de arbeidsmarkt – er zijn meer vacatures dan werklozen – hebben sollicitanten meer dan voldoende keus. Waardoor niet zij, maar bedrijven beter hun best moeten doen. Meestal uit zich dat in extraatjes als een (teken)bonus of betere secundaire arbeidsvoorwaarden. Maar sollicitanten gaan het ook merken in de omgang. Geul: "Bedrijven zijn attenter, geven meer informatie, zijn beter bereikbaar. Eigenlijk zaken die ze altijd al moesten doen maar wat nooit prioriteit had, tot nu."

Stel: je hebt net een nieuwe baan, maar zit niet op je plek. Ruil je hem dan direct in voor iets nieuws of blijf je minimaal een jaar hangen? De BBC sprak met experts en zocht uit over zoiets bestaat als het minimale, ideale dienstverband, en wat er waar is van de ongeschreven één-jaar-regel.

Sommigen veranderen consequent elke drie jaar van baan, anderen blijven hun werkgever hun hele leven trouw. Weer een andere groep werknemers durft niet te snel van baan te veranderen, ook al weten ze dat ze niet op hun plek zitten; bang om als notoire jobhopper over te komen.

De BBC spreekt zelfs van een ongeschreven regel: de 1-jaar-regel. Na één jaar weet je pas echt hoe de hazen lopen op je werk, waardoor het onverstandig is om voor die tijd al het bijltje erbij neer te gooien.

Maar wat als je echt niet op je plek zit? Moet je dan maar blijven zitten en het jaar uitzingen? Bestaat er wél zoiets als een minimale tijd die je moet volmaken, zonder dat het je verdere carrière en cv schaadt?

Nee, zeggen experts. Zolang je kan uitleggen waarom je van baan wisselt, is het geen probleem. Probeer alleen niet te vluchten voor je huidige baan, maar goed na te denken over je volgende stap. Dus niet: ik moet hier weg! Maar wel: ik wil daarheen!

Feedback geven is lastig, stellen deskundigen Peter Bregman en Howie Jacobson, PhD in Harvard Business Review. Daarom stelden zij een 4-stappenplan.

Stap 1: Stel je op als een bondgenoot in plaats van een criticus. Kijk samen of jouw tips kunnen helpen om tot een beter resultaat te komen.
Stap 2: Visualiseer een aantrekkelijk toekomstbeeld. Het is beter om te sturen op een ideaalbeeld ('een productief team') dan te focussen op de frustrerende factor die dat doel in de wegstaat ('een dwarsliggend teamlid').
Stap 3: Als het toekomstbeeld duidelijk is, zoek dan naar onverwachte mogelijkheden. Een probleem, zoals dat dwarsliggende teamlid, kan soms ook een prachtige kans worden. Doordat diegene altijd discussies aanwakkert, bijvoorbeeld.
Stap 4: Ontwikkel een overtuigend plan waar iemand volledig achter staat en mee aan de slag gaat. Dat kan een zogenaamd level-10-plan zijn, waarbij iemand aangeeft – op een schaal van 1 tot 10 – hoe zeker diegene ervan is dat hij het ook daadwerkelijk ten uitvoer brengt.

Te veel banen, maar veel te weinig mensen. In bijna twintig jaar tijd was het niet zo erg gesteld met de krapte op de arbeidsmarkt als nu. Waar het ene bedrijf met z'n handen in het haar zit, en dagdelen de deuren moet sluiten, is een ander zelf maar een opleiding gestart om personeel aan zich te binden. "We doen er alles aan om personeel te vinden en te houden."

Netbeheerder Enexis zou het liefst morgen 200 extra monteurs aan het werk zetten. Maar waar haal je die vandaan? Omdat specialisten zo schaars zijn, is het bedrijf daarom een eigen opleiding gestart. In grote simulatiehallen worden nu zoveel mogelijk specialisten opgeleid, zoals monteurs en uitvoerders.

"Daarnaast werven we statushouders die we opleiden tot monteurs", zegt Tim van der Ham, woordvoerder van Enexis. Want personeel komt niet uit zichzelf naar een bedrijf toe, weet hij.

106 vacatures tegenover elke 100 werklozen
Enexis is niet het enige bedrijf dat kampt met een aanhoudend personeelstekort. Eind juni stonden er 327.000 vacatures open, meldt het CBS vandaag. Dat zijn er nog nooit zoveel geweest. In vrijwel alle sectoren, van de horeca tot de detailhandel, hoveniers en de industrie, allemaal zoeken zij naar personeel.

Tegenover elke 100 werklozen, staan 106 openstaande vacatures. Meer banen dus dan mensen, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Sinds het CBS deze cijfers meet, is het nooit eerder voorgekomen dat het aantal openstaande vacatures het aantal banen overtreft.

Vergrijzing
Die krapte komt niet uit de lucht vallen. Ook voor de coronacrisis kenden veel sectoren al tekorten. Vooral de vergijzing speelt een rol, zegt arbeidseconoom Siemen van der Werff, verbonden aan SEO Economisch Onderzoek. Maar de coronacrisis versterkte het tekort in sommige sectoren ook.

"Zo kende de horeca een grote uitstroom en komen die mensen niet zomaar terug. De horeca staat toch ook wel bekend als slecht betalend en heeft met onaantrekkelijke werktijden altijd al veel personeelswisselingen. Maar nu is die instroom er niet echt."

Hogere lonen en migranten
Een oplossing vinden voor het tekort is niet makkelijk, beaamt hij. "Gekeken kan worden naar de hoogte van lonen, het aantrekken van arbeidsmigranten, omscholing en deeltijdmedewerkers meer uren laten draaien."

De oplossingen verschillen per sector maar ze kennen ook allemaal nadelen.

Betaalbare woningen
Zo is arbeidsmigratie niet ideaal voor de zorg vanwege de taalbarrière, maar werkt het wel voor de landbouw- en distributiesector. Toch zijn er ook voor die sectoren hobbels te overwinnen: door de oververhitte woningmarkt vind je namelijk niet zomaar huisvesting voor de arbeidsmigranten.

Omscholing en deeltijd-werkenden meer uren laten draaien noemt Van der Werff ook. "Maar daarvoor geldt, die mensen doen nu iets in die tijd. En als iemand meer uren wil werken moet er wel plek zijn in de kinderopvang."

En zelfs als je de kleine groep werklozen die nu thuis zit aan het werk krijgt, hoeft dat niet perse te zorgen voor minder openstaande vacatures. "Die mensen krijgen het dan economisch weer beter waardoor zij meer uit gaan geven en de vraag naar mensen in andere sectoren weer toe kan nemen."

'Uitdaging blijft komende jaren groot'
Door gerichte campagnes is het aantal sollicitaties bij Enexis toegenomen. Maar, zo zegt Van der Ham, 'de uitdaging om nieuwe, technische collega's aan te trekken blijft de komende jaren groot'.

"We zullen dus op volle kracht door moeten gaan met de werving in een markt waar een structureel tekort is aan technisch personeel. We doen er alles aan om die nieuwe collega's te vinden, op te leiden, en te behouden voor onze organisatie."

Als de mensen er zouden zijn, zou Enexis vandaag nog honderden mensen willen aannemen. Want al leiden ze nu op grotere schaal zelf mensen op. "Er staan nog altijd 163 FTE aan technische vacatures open."

Het KVK Adviesteam krijgt dagelijks vragen van ondernemers over dilemma’s rondom personeel. In de serie ‘Werkvloerdilemma’s’ beantwoorden we de meestvoorkomende kwesties. In dit artikel: hoe voorkom je vermijdbaar ziekteverzuim tijdens de griepperiode?

Je groeit! Dan verandert ook je rol als ondernemer.

De ingezonden casus: “We werken met een team van 15 man in de bouw. Vorig jaar meldden zich meer mensen ziek dan normaal. Dat kwam mede door kleine verkoudheden die mogelijk een besmetting konden zijn. Hierdoor konden we minder klussen afronden en daalden onze omzet en winst. Hoe voorkom ik dat dit jaar hetzelfde gebeurt?”

In het kort, het antwoord van de KVK-adviseurs: ziekteverzuim kun je niet voorkomen, maar wel verminderen. Dit doe je met ziekteverzuimpreventie. Je stimuleert dan de gezondheid van je werknemers en beschermt ze tegen ziekte op de werkvloer. Daarmee bespaar je direct op de kosten van ziekteverzuim.

Ziekteverzuim versus preventie
Een zieke werknemer kost je geld: zo’n €250 tot €400 per dag. In het eerste kwartaal van 2021 lag het gemiddelde ziekteverzuim op 4,8 procent. Bij bedrijven met minder dan 10 werknemers lag dit op 3,4 procent. Dat betekent dat medewerkers gemiddeld 34 van de 1000 te werken dagen niet op het werk waren door ziekte. Ziekteverzuim is daarmee voor veel bedrijven een enorme kostenpost.

Tegelijkertijd hebben werknemers het recht zich ziek te melden als zij ziek zijn. Als werkgever mag je niet vragen wat voor klachten de werknemer heeft. Je mag de ziekmelding ook niet weigeren. Bij twijfel kun je de bedrijfsarts inschakelen.

Verplichtingen
Zorg allereerst dat je de regels van de overheid volgt.

Verzuimbeleid
Als werkgever ben je verplicht een verzuimbeleid te hebben. In dit beleid staat hoe je omgaat met verzuim en welke afspraken er gelden. Denk aan een verzuimprotocol met daarin de stappen die een werknemer moet volgen bij ziekmelding. Of een opsomming van alle rechten en plichten die jij en je werknemer hebben. Het beleid biedt duidelijkheid en richtlijnen en zorgt ervoor dat iedereen weet wat hij moet doen. Je verzuimbeleid moet voldoen aan de basisregels in de Wet verbetering poortwachter. Daarnaast kun je specifieke regels opnemen die gelden binnen jouw bedrijf, eventueel in overleg met je arbodienst of bedrijfsarts.

Coronamaatregelen en snotneusprotocol
Zorg voor een coronaprotocol en houd je aan de geldende coronamaatregelen. Dit betekent: bij klachten, broncontact (bij niet-gevaccineerden) of besmetting moet een werknemer thuisblijven. Arbodiensten adviseren daarnaast een snotneusprotocol tijdens het griepseizoen, om veelvuldige griepgevallen, coronabesmettingen en ziekteverzuim op de werkvloer te voorkomen. De regel van dit protocol is simpel: bij een snotneus blijf je thuis, zodat je je collega’s niet kunt aansteken. Door je aan deze regels te houden, voorkom je dat meer werknemers ziek worden en de bedrijfsvoering stil komt te liggen.

Ziekteverzuim verlagen
Ziekteverzuim kun dus je niet voorkomen, maar wel terugdringen. Zo voorkom je zoveel mogelijk vermijdbaar ziekteverzuim:

1. Bied zelftesten aan
Met een staafje van de apotheek of supermarkt kan een werknemer zichzelf controleren. Als werkgever kun je zelftesten aanbieden of vergoeden. Zelftesten kunnen zekerheid bieden wanneer thuiswerken geen optie is en medewerkers fysiek samenwerken, zoals in de bouw. Een zelftest is alleen voor preventie, dus wanneer iemand geen coronaklachten heeft. Heeft een werknemer wel klachten? Adviseer dan een officiële test. Beide tests mag je niet verplichten.

Update: het aantal coronabesmettingen loopt op en de GGD-testlocaties kunnen niet aan de testvraag voldoen. Daarom is tijdens de persconferentie van 26 november 2021 geadviseerd dat niet-kwetsbare personen met coronaklachten een zelftest afnemen, zodat een besmetting sneller bekend wordt en diegene verspreiding kan voorkomen.

2. Controleer de werkdruk
Wanneer in het team iemand uitvalt, kan dit gevolgen hebben voor de werkdruk van andere werknemers. Bijvoorbeeld wanneer deadlines gehaald moeten worden en het team de vervallen uren verdeelt. Onderstreep het recht op pauze en het belang van rust, zeker bij fysiek zwaar werk. Pas waar mogelijk de werkplanning en deadlines aan. Is dit niet mogelijk? Misschien kun je dan een uitzendkracht of zzp’er inhuren. Dit zorgt wel voor extra kosten, maar een te hoge werkdruk kan leiden tot werkstress en uitval van meer werknemers.

3. Speel in op oorzaken van ziekteverzuim
Speel in op de valkuilen in jouw branche of bedrijf. Elke branche heeft zijn eigen gezondheids- en veiligheidsrisico’s die het ziekteverzuim beïnvloeden. Zo heb je in de bouw te maken met lichamelijk zwaar werk, op hoogte werken en asbest. Chronisch verzuim en ongevallen komen volgens zorgverzekering CZ veel in deze branche voor. Online kun je checken welke risico’s jouw branche heeft, met een RI&E en verzuimbeleid bied kun je deze risico’s verlagen. Denk aan tilhulpmiddelen bij fysiek zwaar werk, het plaatsen van hekken bij werken op hoogte en het dragen van beschermende kleding bij werken met asbest. Kom je er niet uit? Schakel dan een arbo-expert in.

4. Stimuleer een gezonde leefstijl
Kies een duurzame preventiemethode. Het Nationaal Preventieakkoord adviseert om medewerkers bewust te maken van een gezondere leefstijl, om zo ziekteverzuim en zelfs overlijden te voorkomen. Belangrijke pijlers in dit akkoord zijn voeding, beweging, roken en alcohol. Door zelf het goede voorbeeld te geven op de werkvloer, overtuig je je werknemers sneller van het belang van gezondheid. Bijvoorbeeld door elke dag 15 minuten te wandelen en werknemers te stimuleren dit ook te doen. Of je kunt zorgen voor een fruitmand en je pand of werklocatie rookvrij maken. Zorg daarnaast voor voldoende warme kleding en persoonlijke beschermingsmiddelen wanneer je buiten of op gevaarlijk terrein werkt.

Het ziekteverzuim onder Nederlandse werknemers lag het afgelopen kwartaal met 4,6 procent op z'n hoogst in de afgelopen achttien jaar, blijkt uit cijfers van het CBS. Het statistiekbureau vergelijkt de ziekteverzuimcijfers niet met andere kwartalen in dit jaar, maar kijkt vanwege seizoenseffecten alleen naar de hoeveelheid ziekmeldingen vergeleken met eerdere derde kwartalen. Dit omdat mensen gemiddeld vaker ziek zijn in het eerste en vierde kwartaal. Het hoogst is het verzuim in de gezondheids- en welzijnszorg, met 6,3 procent. Het laagst in de financiële dienstverlening met 2,8 procent tegen 2,6 procent een jaar eerder.

Het is een van de moeilijkste dingen die er is: collega's aanspreken op hun gedrag of – erger nog – persoonlijke zaken als hygiëne en stemgeluid. Schrijfster Gytha Heins wijdde er een heel boek aan, Aanspreken, gewoon doen! Samen met NRC-columnist Japke-d. Bouma geeft ze tips wat je juist níét moet zeggen als je een collega wil corrigeren of terechtwijzen. Een bloemlezing van de te vermijden frasen:

• "Heb je ff"
• "Ik ben gewoon eerlijk"
• "Doe ermee wat je wil, maar..."
• "Sorry dat ik het zeg, maar..."
• "Hoe vind je zélf dat het gaat?"
• "Ik heb het gevoel dat jij…”
• "Het is niet persoonlijk hoor, maar..."

Sinds afgelopen zomer zijn er meer vacatures dan werklozen. Je zou denken dat dit goed nieuws is voor mensen die normaliter moeilijker aan een baan komen, zoals vijftigplussers, gehandicapten en mensen met een migratieachtergrond. Maar dat valt tegen, merken deze mensen zelf. Werkgevers blijven onverminderd hoge eisen stellen aan nieuw personeel. Joop Schippers, hoogleraar arbeidseconomie, stelt in NRC dat het tijd wordt dat werkgevers op een andere manier gaan denken. “Niet vanuit de vacature die je hebt, maar vanuit de werkzoekenden die beschikbaar zijn. Daarmee komt er een einde aan de luxepositie die werkgevers driekwart eeuw gekend hebben, waarin zij personeel voor het uitkiezen hadden."

Soms zeg je 'ja' tegen iets, voor je er erg in hebt. Omdat je geen 'nee' durfde te zeggen of omdat je iemand niet teleur wil stellen. Vervolgens zit jij met bergen werk te kijken en kom jíj in de knel. Maar terugkeren op je schreden is lastig, want die 'ja' achteraf nog veranderen in een 'nee' is vaak moeilijker dan meteen 'nee' verkopen.

1. Ga eerst na of je 'ja' intrekken wel de juiste keuze is. Misschien wegen de voordelen van de taak wél doen toch zwaarder dan de nadelen van de taak niét doen.
2. Bekijk de zaak op een andere manier. Nee zeggen is beter dan half werk leveren.
3. Wees open en eerlijk over je beslissing. Geef eerlijk aan waarom je toen 'ja' zei, en nu toch 'nee' wil zeggen.
4. Houd de relatie goed. Neem verantwoordelijkheid voor je verkeerde inschatting.
5. Kom met een alternatieve oplossing. Misschien komt het op een ander moment wel uit of misschien kan die ene collega wel helpen?
6. Leer ervan voor de toekomst.

Met hard werken alleen kom je niet hogerop, zegt Jeff Shannon, executive coach en auteur in een interview met de BBC (https://lnkd.in/eG9erF2P). Ergens in je carrière beland je namelijk tussen mensen die minstens net zo hard werken als jij. Wat moet je dan wel doen?

Shannon: je inzet is belangrijk. Maar minstens even belangrijk is je eigen pr en ervoor zorgen dat die inzet opgemerkt wordt. Managers zijn net immers mensen: ze zijn eerder geneigd om werknemers promotie te laten maken die ze op hun netvlies hebben staan. Haar advies: kijk verder dan alléén je werk, en wees behalve een harde werker ook een beetje politicus.

Carol Frohlinger, president van het consultancy bedrijf consulting Negotiating Women, Inc., geeft als tip in hetzelfde artikel: "Stuur af en toe puntsgewijs naar je manager wat je gedaan en bereikt hebt. En deel wáárom dit belangrijk is voor het team. Zo zorg je ervoor dat je prestaties worden opgemerkt."

Nog niet eerder was de arbeidsmarkt zo krap als nu. Voor het eerst zijn er meer vacatures dan werklozen. Wat kunnen werkgevers en werknemers hier aan doen? Het UWV suggereert dat meer werknemers moeten worden geselecteerd op vaardigheden in plaats van opleidingsniveau. Deze suggestie krijgt veel bijval in een opiniepeiling: een meerderheid van de stemmers gelooft dat dit een goede oplossing kan zijn. EW Magazine brengt nog negen andere manieren (€) in kaart om het tekort op te lossen. Waaronder: het centraal stellen van een leven lang leren en het gemiddeld aantal werkuren per week op te schroeven met drie uur.

Hoe kan het personeelstekort volgens jou opgelost worden?

Koks, verpleegkundigen, treinverkeersleiders: ze zijn harder nodig dan ooit, maar ook moeilijker te vinden dan ooit. NRC sprak enkele deskundigen over mogelijke oplossingen voor het nijpende personeelstekort:

• Betere basis. Goede arbeidsvoorwaarden. "Als je slecht betaalt, dan zul je dat merken", aldus arbeidspsycholoog Fabian Dekker. • Meer uren. Laat alle part-timers twee uur extra werken. Best veel mensen willen dat, zegt Anne Megens van de AWVN. • Vergeet ervaring en diploma's, maar kijk naar talent en vaardigheden. Megens: "Krapte vraagt om creativiteit." • Kijk verder. Mensen met een arbeidshandicap, 50-plussers, langdurig werklozen: er is nog voldoende 'onbenut potentieel'.

Iemands intelligentie is, met een IQ-test, makkelijk objectief vast te stellen. Maar iemands cognitieve flexibiliteit daarentegen is niet te meten. Terwijl dat juist ondernemers zo succesvol maakt, ontdekten onderzoekers van de Universiteit van Cambridge en de Technische Universiteit van Nanyang. Mensen met een hoge cognitieve flexibiliteit kunnen beter omgaan met veranderingen; zijn beter in het herkennen van zwaktes (bij zichzelf en anderen); herkennen sneller emoties en intenties; en beschikken over veerkracht.

Het lijkt iets kleins, een bescheiden ondeugd. Maar in werkelijkheid verpest het veel van onze beste en mooiste plannen: uitstelgedrag.
Of het nu gaat om je persoonlijke wens gezonder te leven of om de wereldwijde klimaatmaatproblematiek, uitstelgedrag ondermijnt een succesvolle aanpak. Soms decennialang. Uitstelgedrag is een van de wijdst verspreide motivatieproblemen: ruim 95 procent van de mensen heeft er last van.

Een van de belangrijkste theorieën in het veld komt van de Canadese hoogleraar Piers Steel. Zijn Temporal Motivation Theory (TMT) stelt: Motivatie = Verwachting x Waarde / Impulsiviteit x Uitstel. Wat betekent dit? Je motivatie om een taak uit te voeren wordt groter als de verwachting dat het je lukt én de waarde die je hecht aan het resultaat groter worden. En je motivatie voor die taak daalt juist wanneer je impulsiviteit (de neiging om voor een fijn gevoel hier en nu te gaan) én de termijn waarop het resultaat blijkt (uitstel) groter zijn. Laten we corona en klimaat als illustratie nemen. Bij de coronapandemie werd en wordt relatief snel gehandeld. De verwachting dat we het virus eronder krijgen is hoog en we hechten grote waarde aan dit resultaat. Onze impulsiviteit wordt beknot door allerlei regels en we ervaren snel het resultaat van ons gedrag. Ook van onze domme acties.

De klimaatcrisis zit anders in elkaar. We snappen het belang ervan, maar weten eigenlijk niet zeker of en hoe we het probleem kunnen oplossen. Onze impulsiviteit krijgt nog steeds ruim baan – dit voorjaar werden vliegtickets met negatieve prijzen aangeboden – en de gevolgen van onze duurzaamheidsacties zullen pas blijken na vele jaren. Afgelopen week was ik te gast bij een internationale online conferentie van uitstelonderzoekers. Daar ging het onder meer over Steels formule. Niet iedereen bleek fan, maar het is breed geaccepteerd dat motivatie en emotie een belangrijke rol spelen. We verruilen lastige taken vaak voor iets dat ons ‘een lekker gevoel nu’ bezorgt. Ook al weten we dat dit uitmondt in ‘een slechter resultaat later’. Bij uitstelgedrag verliest onze wilskracht het van ons gevoel.

Wat kunnen we hieraan doen? Allereerst moeten we afrekenen met de populaire mythe dat het altijd goed is om naar je eigen gevoel te luisteren en het sentiment van anderen te respecteren. Gevoel is vaak een waardeloze raadgever. Vooral bij keuzes waarvan de gevolgen pas later zichtbaar worden. Daarnaast moeten we slimme strategieën leren om onze wilskracht te ondersteunen. Ik noem een paar:

– Zorg tijdens de uitvoering van een taak zo snel mogelijk voor het ervaren van successen. Bijvoorbeeld door de stappen binnen een klus te verkleinen en de progressie te laten zien.
– Geef realistische voorbeelden van mensen of organisaties die succesvol een probleem aanpakten.
– Herinner jezelf en anderen regelmatig aan het grotere doel dat je nastreeft.
– Verwijder verleidingen uit je directe omgeving. Of maak ze minder toegankelijk en onaantrekkelijker.

Kennis van uitstelgedrag helpt als je zit te zwoegen op een scriptie of deze zomer eindelijk wilt werken aan die gezondere leefstijl. Maar het is ook essentieel voor de aanpak van grote maatschappelijke uitdagingen. We moeten leren hoe we uitstelgedrag aanpakken. Niet morgen, maar vandaag.

Het is weer tijd voor trotse afstudeerders. Dat betekent ook veel LinkedIn posts die beginnen met:
“In groep 8 zei de leraar dat ik maar beter kapper kon worden, maar nu heb ik mijn master aan de universiteit behaald. Blijf dus altijd in jezelf geloven.”
Deze posts worden al gauw getrakteerd op honderden likes, want we houden van succesverhalen. En terecht, het is prachtig, inspirerend en iedereen van harte gegund.

Maar..
Mijn eerste gedachte is toch altijd, wat moet die kapper denken als hij of zij dit leest. Tuurlijk begrijp ik de voordelen van een universitaire studie en wat deze op latere leeftijd kan brengen, maar we moeten af van het stigma dat hoger opgeleid altijd beter is. Toen ik 20 was begon ik bij de politie als agent. Op straat, in het uniform. Vrienden van mij vroegen of dat niet zonde van mijn capaciteiten was, want ik had toch ook wel naar de universiteit gekund en advocaat kunnen worden. Ik begrijp de vraag, maar ik weiger de aanname erin te erkennen. Namelijk dat ik mijn capaciteiten beter in zou kunnen zetten als advocaat omdat dat op de educatieve ladder nou eenmaal hoger staat. Ik heb ontzettend veel geleerd en meegemaakt bij de politie. Dat was een van de betere beslissingen in mijn leven. Dat en switchen naar crème fraîche light, je proeft geen verschil mensen. Allebei geen seconde spijt van. We moeten beseffen dat de hoogste opleiding niet altijd de beste keus is. Niet voor jezelf en niet voor de maatschappij. Ken je die lijst met vitale beroepen nog die vorig jaar is opgesteld? Daar zaten relatief weinig academische functies tussen. Elk beroep in de maatschappij heeft een belangrijk bestaansrecht. Dus kies bewust en laat je niet te veel leiden door de valse aanname dat hoger altijd beter is.

Waren pensionado's aan het begin van deze eeuw gemiddeld nog 61 jaar, in 2019 waren ze gemiddeld ruim 65 jaar wanneer zij stopten met werken. Maar die trend om steeds later met pensioen te gaan lijkt sinds 1 januari gekeerd. Vanaf die datum is het voor werkgevers bij wet mogelijk om werknemers drie jaar voor hun AOW-verjaardag (66 á 67 jaar) met een fiscaal gunstige uitkering naar huis sturen. Zo'n regeling is al in meer dan de helft van de recent afgesloten cao’s opgenomen.

Stel: je verheugt je al helemaal op drie weken vakantie en hebt de reis al geboekt. Maar dan trekt je werkgever je verlofdagen opeens weer in. Dat kan veel werkende Nederlanders dit jaar overkomen. Bedrijven die een mager boekjaar achter de rug hebben, pakken nu hun kans om de schade in te halen. Maar mag je baas ‘zomaar’ een streep zetten door je zomervakantie?

Arbeidsrechtadvocaat Mariska Aantjes kan zich in elk geval voorstellen dat sommige bedrijven dit nu doen. ,,De werkgever wil nu omzet maken na een slecht jaar en dan is het heel zuur als iedereen op vakantie gaat. Maar ik snap de werknemer ook, zeker als er kinderen in het spel zijn die alleen binnen de schoolvakanties weg kunnen. Daarnaast heb je ook gewoon behoefte aan vakantie.”

Wat zijn de regels op dit vlak? Een werkgever kan volgens Aantjes toestemming weigeren binnen twee weken nadat de aanvraag voor verlof is gedaan. Maar wel alleen als de bedrijfsvoering erdoor in gevaar komt. ,,Er moet altijd een hele goede reden zijn. Denk bijvoorbeeld aan een spoedorder van een grote klant of te veel zieke collega’s.”

Veel mensen met kinderen willen in de schoolva¬kan¬tie weg, dan moet je dat in alle redelijk¬heid met elkaar kunnen oplossen.

Reageert je baas niet binnen twee weken na de aanvraag, dan ligt je vakantie in principe vast. Maar ook daarna kan je verlof nog steeds worden ingetrokken, waarschuwt Aantjes. Ook als alles al geboekt is. ,,Ook dan geldt weer: alleen bij gewichtige redenen. Ze moeten echt met een goed verhaal komen en dit op tijd aangeven.”

Annuleringskosten
Blijkt een werknemer echt onmisbaar en hangt de toekomst van het bedrijf ervan af, dan is een werkgever altijd verplicht om eerst het gesprek aan te gaan over de vakantie, zegt Suzanne Meijers, arbeidsrechtadvocaat en auteur van Geen gedoe met personeel. ,,Je kunt het niet zomaar opleggen. Is de werknemer na overleg akkoord, dan mogen er redelijke kosten worden voorgelegd voor het afzeggen van de vakantie, zoals annuleringskosten. Maar die moeten wel allemaal aangetoond worden.”

Werknemers mogen volgens Meijers van de werkgevers verwachten dat ze in elke situatie hun best doen om voor een oplossing te zorgen. Het inhuren van een externe kracht kan voor dit probleem bijvoorbeeld een oplossing zijn. ,,Maar misschien kent alleen de vakantieganger die belangrijke klant door en door en kan een vervanger het niet overnemen. Dan wordt het lastig.”

Als het bedrijf ophoudt met bestaan omdat jij op vakantie wil, is dat het misschien niet waard

Meijers raadt aan altijd eerst te proberen er samen uit te komen voor alle dagen worden ingetrokken. ,,Veel mensen met kinderen willen in de schoolvakantie weg, dan moet je dat in alle redelijkheid met elkaar kunnen oplossen. Misschien kun je hen toch een weekje vrij gunnen.”

Het is een kwestie van water bij de wijn proberen te doen, zegt Aantjes. Er zijn genoeg mogelijkheden om toch nog een beetje vakantie te kunnen vieren. ,,Je kunt ook wat korter gaan, of misschien ’s avonds of in de weekenden wat werken. Als je een loyale werknemer bent, voel je je misschien ook niet goed bij toch twee weken weggaan als dat je baas niet uitkomt.”

Recht op recuperatie
Want als het bedrijf in de problemen komt door jouw vakantie, heeft het dan zin om te gaan? Aantjes: ,,Als het bedrijf ophoudt met bestaan omdat jij op vakantie wil, is dat het misschien niet waard. Niemand is daar namelijk bij gebaat.” Ook volgens Meijers heeft het weinig zin om voet bij stuk te houden, het komt de werksfeer vaak niet ten goede. ,,Het zorgt misschien ook wel voor scheve gezichten bij collega’s als jij wel op vakantie gaat en de rest niet.”

Zit er inderdaad niets anders op dan de vakantie te verplaatsen, maak dan wel direct afspraken over het inhalen ervan. Meijers: ,,Dat is wel zo fair. Vakantie heeft namelijk een reden: herstellen van werk.” Het recht op vakantie wordt ook wel recht op recuperatie genoemd. Een ontzettend belangrijk recht, zegt Aantjes. ,,Je moet bij kunnen komen van het werken. Daarom moet je die dagen op kunnen nemen. Maar dat moet je dan niet doen op een moment dat het je werkgever niet uitkomt.”

Laat de arbeidsmarkt draaien om vaardigheden en niet om diploma's en cv's. Met dat voorstel komt onderzoeksinstituut TNO in een whitepaper Skills gevraagd!. Een dergelijke systeemverandering zou de oplossing kunnen zijn voor de mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt, zeggen de auteurs.

Deze oproep klinkt Rob Neutelings, voorzitter van opleidingscentrum Curio, als muziek in de oren. Hij pleit al geruime tijd voor het afschaffen van (school)diploma's en het invoeren van een talentenpaspoort. Leerlingen worden volgens Neutelings nu beoordeeld op het niveau waarop ze het slechtst scoren. "Als je wiskunde op vwo-niveau zou kunnen maar met talen vmbo-niveau haalt, krijg je nooit een vwo-diploma. Dat is raar."

Twijfel jij ook regelmatig of je moet stoppen met je baan? Dan zit je in een dip. Door jezelf zes belangrijke vragen te stellen, kun je een beslissing nemen.
Veel mensen blijven hangen in een baan waarvan ze ongelukkig worden omdat ontslag nemen voelt als opgeven of als mislukken. Ook angst voor afkeurende reacties van vrienden, familie of collega’s kan een reden zijn om te blijven zitten waar je zit. Eigenschappen als doorzettingsvermogen en wilskracht worden nu eenmaal sterk gewaardeerd in onze maatschappij. De aanhouder wint, toch? Maar er is een verschil tussen blijven omdat je niet wil opgeven en blijven omdat je volledig toegewijd bent aan je baan.

Vijf signalen
Volgens auteur en leiderschapscoach Kathy Caprino zijn er vijf tekenen die erop wijzen dat het misschien toch tijd is om te stoppen:

1. Je bent het grootste gedeelte van de dag ongelukkig
2. Je werkt in een giftige werkomgeving
3. De vaardigheden waarvoor je bent aangenomen passen niet echt bij je
4. Diep van binnen geloof je dat je bent voorbestemd voor iets beters of groters
5. De resultaten waar je naartoe werkt, voelen leeg en zinloos

Strategisch stoppen
Caprino geeft aan dat het tijd is om iets te veranderen als je jezelf herkent in een van deze signalen. Hoe je dat doet? Door strategisch te stoppen. Althans, volgens managementgoeroe Seth Godin. In de wereldwijde bestseller The Dip: A Little Book That Teaches You When to Quit (and When to Stick) legt hij uit dat strategisch stoppen het geheim is van succesvolle organisaties. Hij heeft het daarbij niet alleen over stoppen met je baan, maar ook over stoppen met het volgen van een ingeslagen weg.

Als je twijfelt over bepaalde keuzes zit je volgens Godin in een ‘dip’. Aan de hand van enkele kernachtige vragen kun je volgens hem bepalen of je je op een doodlopende weg zit, met weinig kans van slagen, of dat je juist moet volharden op het huidige pad. Als je blijft volharden, kan de beloning aan de andere kant van de dip enorm zijn. Maar als je op een dood spoor zit, kun je beter zo snel mogelijk stoppen. Ga dan verder via een andere weg, tactiek of strategie.

De vragen van Godin

1. Maken je capaciteiten en sterke punten op een betekenisvolle wijze deel uit van het pad dat je hebt gekozen?
Als dit niet het geval is, is je kans van slagen aanzienlijk kleiner. De beste strategieën doen een beroep op je sterke punten, niet op je vermogen om kwetsbaarheden te overwinnen.

2. Stel dat je wel volhoudt en door de dip heen komt, is de beloning aan de andere kant dan de moeite waard?
Als het te weinig resultaten oplevert, stop er dan zo snel mogelijk mee en concentreer je op een beter pad.

3. Begrijp je echt wat er nodig is om door de dip heen te komen?
Als je de obstakels en problemen die je moet overwinnen om voorbij de dip te komen niet begrijpt, dan is de kans dat je aan de overkant bereikt heel klein.

4. Heb je een plan van aanpak waarmee je waarschijnlijk wel aan de andere kant van de dip komt?
Als je geen stevige strategie hebt, zal het moeilijk zijn om deze krachtmeting te winnen. Natuurlijk is het zo dat veel mensen hun strategieën regelmatig moeten aanpassen om door hun dips heen te komen. Daar gaat over het algemeen veel tijd inzitten, maar je moet jezelf deze belangrijke vraag wel stellen.

5. Heb je het uithoudingsvermogen om aan de andere kant te komen?
Stel, het pad naar de andere kant ligt open, maar je hebt niet de middelen – zoals tijd of geld – om lang genoeg op koers te blijven om de beloning aan de andere kant van de dip binnen te halen. Dan kan je maar beter snel stoppen. Hoe eerder je stopt, hoe eerder je je energie in andere, meer productieve trajecten kunt steken.

6. Heeft iemand anders dit ooit eerder gedaan?
Als dat het geval is, heb je een veel concreter model hoe je het moet aanpakken. Je weet dan tenminste dat het mogelijk is. Als zo’n voorbeeld er niet is, dan moet je dit enigszins ontmoedigende gegeven wel in acht nemen.

Ergens mee stoppen, lijkt een beetje op doodgaan, zegt Godin. We houden dingen te lang vol omdat het onveilig voelt om ze te verliezen. Maar als je bovenstaande vragen voor jezelf beantwoord hebt, wordt je beslissing onderdeel van een groter plan. Jouw toekomstplan. Strategisch stoppen is daarmee heel iets anders dan opgeven en weglopen.

Talenten aantrekken is (vaak) niet het moeilijkste, maar het behouden van talent daarentegen wél.

𝗕𝗲𝗹𝗼𝗻𝗶𝗻𝗴 – zorg voor een heldere beloning of bonus en betaal die snel uit. Onderzoek ook ongebruikelijke beloningen, zoals investeringen in een betere thuiswerkplek.

𝗠𝗮𝗮𝘁𝘀𝗰𝗵𝗮𝗽𝗽𝗲𝗹𝗶𝗷𝗸𝗲 𝗶𝗻𝘇𝗲𝘁 – bekijk wat jouw bedrijf kan doen voor de maatschappij. Ondersteun initiatieven en deel je kennis. Medewerkers zetten zich hier graag voor in.

𝗣𝗿𝗶𝗷𝘇𝗲𝗻 – vier je successen en laat collega’s elkaar regelmatig een compliment of prijs geven.

Functioneringsgesprekken zijn ouderwets en moeten worden afgeschaft. Dat vindt iedereen. Maar als je er toch nog eentje hebt, zijn dit de beste tips, hoorde Japke-d. Bouma van lezers.
Functioneringsgesprekken moeten worden afgeschaft – daar kunnen we kort over zijn. Kom op, zeg. Alsof je eens per jaar de verjaardag van je oude tante bezoekt die op je dertigste nog in je wang knijpt.

Functioneringsgesprekken horen niet één keer per jaar plaats te vinden, maar voortdurend – als er iets verkeerd gaat, maar ook als er (eindelijk) succes is. Maar ja. Veel bedrijven voeren ze nog wel.

Sterker nog. Deze week had ik zelf weer eens zo’n fossiel van een gesprek en ik dacht: laat ik op Twitter eens vragen hoe jullie dat aanpakken. En je raadt het nooit. Blijk ik tot nu dus alles verkeerd te hebben gedaan!

Bijvoorbeeld: dat een functioneringsgesprek niet het moment is om volkomen eerlijk te zijn. Was ik altijd wel! Dan vertelde ik er over het gelanterfant op mijn thuiswerkdagen, mijn sollicitaties bij de concurrent en dat ik vaak twijfel of werken überhaupt iets voor me is. Maar dat was dus niet zo handig. Want dat komt allemaal voor eeuwig in je dossier.

Kort gezegd is dat de truc van het functioneringsgesprek: zorg dat je dossier positief is. Want dat is de knipselmap van je carrière en elke leidinggevende neust erin. Als daar dus veel ‘verbeterpunten’ in staan, blijven die je de rest van je loopbaan achtervolgen.

Negeer dus je zwakke kanten tijdens een functioneringsgesprek, schreven lezers. Of zeg, als je baas ze tóch wil horen: ‘ik werk te hard’, ‘ik neem te weinig rust’ en ‘als je het me vroeg, zou ik voor je sterven’. Tegen negatieve punten die je voor het eerst hoort, mag je bezwaar maken. Als iets niet deugt aan je werk, hadden ze dat maar eerder moeten zeggen, vonden lezers.

Ga sowieso nooit in de verdediging en ga zeker niet, zoals ik altijd deed, allerlei blunders lopen opbiechten. Vraag liever, als ze met een lijk in de kast komen, naar nog meer concrete voorbeelden. En als die opsomming vervolgens te lang duurt, onderbreek je je baas, zeg je dat je je niet ‘in dat beeld herkent’ en begin je over je sterke punten.

Die moet je dus paraat hebben: je sterke punten – dit is niet het moment om bescheiden te zijn. Ga er maar eens goed voor zitten. Bedenk wel dat goed kunnen pingpongen, bitterballen bakken of netflixen niet meetellen, tenzij ze tot de kerncompetenties van je bedrijf behoren.

Een functioneringsgesprek is ook niet het moment om je onzekerheden te laten zien. Zorg dus dat je bruist van de energie en de daadkracht – drink sowieso vier espresso’s vooraf. Maak PowerPoints met pijlen naar rechtsboven, enthousiaste filmpjes waarin uitzinnige, ontroerde collega’s vertellen hoe geweldig je bent en kom met positieve verhalen over synergie, ‘nog nooit zo productief geweest’, innovatie en kantelmomenten waarin jij de hoofdrol speelde.

Dat is ook meteen een logisch moment om meer salaris te vragen! Deed ik nooit – ik dacht dat mijn baas daar zelf wel mee kwam, maar dat gebeurde nooit. Pak dat dus zelf op.

Zeg ook altijd, adviseerden lezers, dat je je „competenties verder wilt ontwikkelen”, dat je „cursussen wilt gaan doen om jezelf te verbeteren” en, uiteraard, dat je „wilt groeien als professional” – serieus. Zeg nooit, ik herhaal nooit, dat je niet precies weet wat je bedrijf doet.

Een functioneringsgesprek is ook niet het moment om kritisch te zijn op je baas. Wist ik ook niet, maar het was dus niet zo handig dat ik altijd „een lijstje met verbeterpunten voor leidinggevenden” paraat had. Je kunt veel beter complimenten geven! Dat het een eer is „om onder jou te werken”, dat je nog nooit zoveel geleerd hebt, blablabla.

Vertel ook iets over de lol in je werk! Dat zien de meeste bazen totaal niet aankomen en voor je het weet, heb je weer een emotionele, positieve alinea te pakken met ergens het woord ‘purpose’ erin. Vraag ook gerust hoe het met je baas gaat, adviseerden lezers. Dan is bovendien je tijd sneller om.

Maar zelfs na het gesprek is het nog niet klaar – pffff! Want het beste is om dan meteen al een volgend gesprek te plannen – hou het initiatief – het liefst een week of maand later. Zo laat je zien dat je dol bent op ‘feedback’, hoe korter geleden een positief gesprek is, hoe groter de kans dat het vervolg ook weer positief zal zijn én zo word je niet overvallen door je volgende functioneringsgesprek zoals bij mij altijd het geval is.

Begin ook altijd meteen na het vorige alweer met de voorbereiding op het volgende gesprek. Noteer je successen, schreven lezers, het hele jaar door. Als je baas vraagt waar je jezelf over vijf jaar ziet, zeg je: „Op jouw stoel en dan ben jij de ceo” – zo beleef je samen een prachtig „I have a dream-moment.” Er waren zelfs lezers die adviseerden om mijn eigen verslag te schrijven, zodat mijn baas er alleen nog maar z’n handtekening onder hoeft te zetten. „Zo heb ik altijd een positief verslag”, schreef een van hen.

Eerst vond ik dat gek, maar later dacht ik: dat is voor iedereen inderdaad het beste – een dik boekwerk met louter hoogtepunten en successen waarvoor je baas verantwoordelijk is! Had ik dat nou maar twintig jaar eerder geweten.

Of beter nog: eerder deze week.

Denk je eraan om piloot, lifestylecoach of uitvaartmedewerker te worden? Denk er dan even een tweede keer over na. Uitkeringsinstantie UWV dook in de eigen vacaturecijfers en publiceerde een lijst met 54 beroepen waar nu weinig kans is op een baan, verdeeld over 13 sectoren. Andere beroepen met een lage baankans bevinden zich onder andere in de volgende hoeken:

• Administratief werk
• Commercieel werk, zoals accountmanagers reclame of communicatie- en pr-adviseurs.
• Cultuur, media en vormgeving.
• Sport en vitaliteit
• Horeca
• Facilitair
• Transport en logistiek
• Evenementen en reizen
• Verzorging
• Detailhandel
• Onderwijs en pedagogische functies
• Sociaal en welzijn

Let op de mannelijke of vrouwelijke connotatie van woorden.
In onze vacature stond vier keer het woord ambitieus en vijf keer het woord gedreven: woorden met een mannelijke connotatie. Verschillende onderzoeken laten zien dat woorden een ‘vrouwelijke’, ‘neutrale’ of ‘mannelijke’ gevoelswaarde hebben. Gebruik je veel mannelijke woorden, dan denkt een sollicitant eerder dat er een mannencultuur heerst, onderzocht Harvard. Gebruik meer vrouwelijke woorden zoals nieuwsgierig, samenwerkend en sociaal, dan trek je vrouwen aan terwijl je mannen niet afschrikt.

Formuleer competenties als dingen die je kan, niet als dingen die je bent.
Vrouwen willen graag aan alle competenties voldoen voordat ze besluiten te solliciteren, bij mannen ligt dat percentage op 60 procent. Bovendien reageren vrouwen eerder op competenties als die in termen van gedrag zijn omschreven. Schrijf dus liever ‘Je kunt analytisch denken en zaken helder structureren’ in plaats van ‘Analytisch en in staat zaken helder te formuleren.’ Klein verschil, grote impact.

Meld iets over doorgroeimogelijkheden en interne opleiding.
Uit onderzoek blijkt dat mensen met een migratieachtergrond daar meer aan kunnen hechten dan mensen zonder migratieachtergrond.

Vertel altijd iets over je bedrijfscultuur,
over je team dna, en over de werk-privébalans, hoe ga je met elkaar om, wat voor doelen streef je samen na? Door als bedrijf te laten zien dat je hierover nagedacht hebt, laat je blijken dat je er waarde aan hecht.

Meld iets over diversiteit en inclusie als je dat belangrijk vindt,
Voor de hand liggend, maar gebruik niet alleen die termen, maar leg uit wat dat voor de organisatie betekent. Bijvoorbeeld met de volgende zin: ‘We weten dat we met een divers samengesteld team het beste in elkaar naar boven halen. We zijn benieuwd hoe jij met je eigen kwaliteiten daaraan bij kan dragen.’

Super nuttige tips, hoop dat jullie hier ook iets aan hebben.

Onze top 5 vragen aan kandidaten:
1. Kan je iets vertellen wat niet op jouw CV vermeld staat?
2. Toen jij nog jong was, wat was toen jouw grootste droom en wat is met dat droom gebeurd?
3. Als je in een ruimte zit met 10 (naam kandidaat) wat gaat/zou er gebeuren?
4. Welke levensmotto heb jij en waarom die specifiek?
5. Wat is jouw toegevoegde waarde in onze vacature?

Onze top 5 don'ts:
1. Casual gekleed voor een interview als je voor een corporate rol gaat.
2. Geen notities maken tijdens het gesprek.
3. Geirriteerd kijken of met ogen rollen bij vragen die voor jouw niet "relevant" zijn.
4. Languit zitten, gapen c.q. zuchten.
5. Niet voorbereiden.

Meestal geven wij als tip mee aan de kandidaten, zorg dat je wat komedie kijkt c.q. luistert om die spanningen weg te laten lachen.

Op zoek naar nieuw werk? Je bent in tijden van corona helaas niet de enige. Opnieuw beginnen kan lastig zijn, zeker als je lang niet meer hebt hoeven solliciteren. Daarom helpen wij u om u skills up to date te houden.

Gemotiveerd blijven.
Het kan natuurlijk dat je eerste sollicitatie je direct die prachtige job brengt. Maar de kans is groter dat het wel even duurt voor je ergens binnen bent. Dit jaar is de werkgelegenheid in sommige sectoren ook nog stevig gedaald vanwege de coronacrisis. Je als sollicitant mentaal voorbereiden op een lange en pittige zoektocht is waarschijnlijk realistisch.

Deadline
Als je alleen op het eindresultaat focust - krijg ik de baan wel of niet - is het moeilijk om gemotiveerd te blijven als je zoektocht inderdaad lang duurt. Om dat te voorkomen kun je mentale maatregelen treffen. Pak solliciteren aan als je nieuwste project dat je optimaal gaat managen en waar je je helemaal voor gaat inzetten. Benoem in je project meetbare acties die je af kunt vinken. En hang er een deadline aan: zo kun je meten of je hebt gedaan wat je wilde doen.

Pak sollicite¬ren aan als je nieuwste project dat je optimaal gaat managen en waar je je helemaal voor gaat inzetten

Het is fijn om acties af te vinken, maar daarmee heb je natuurlijk nog geen baan. In een tijd waarin je geen collega’s hebt en het dus helemaal op jou aankomt om jezelf gemotiveerd te houden, helpt het wel enorm als je duidelijk voor je ziet wat je hebt gedaan. En naast je motivatie, is het zo optuigen van solliciteren als een project ook een oppepper voor je productiviteit.

Ga er eens goed voor zitten. Het volgende zijn maar suggesties, misschien heb jij juist baat bij een strikte dagindeling of iets anders. Vind vooral uit wat voor jou werkt. Stop er tijd in!

Drie actiepunten om mee aan de slag te gaan:

1. Maak afspraken met jezelf
Spreek met jezelf af hoeveel sollicitaties je per week gaat doen; of spreek een vast aantal uren per dag of week met jezelf af om aan solliciteren te besteden. Monitor daarbij eerlijk of je je eigen norm haalt.

2. Daag jezelf uit
Dit is niet zomaar een project. Kijk kritisch naar wat beter kan. En het kan eigenlijk altijd beter, solliciteren bestaat uit wel een miljoen facetten. Zet het zoeken naar verbeterpunten iedere week op je projectagenda.

3. Blijf checken
Loop regelmatig alles wat je inzet bij het solliciteren na. Kun je nog meer referenties verzamelen voor je LinkedIn-profiel? Heb je bijvoorbeeld nog dingen als vrijwilliger georganiseerd die je toe kunt voegen aan je cv? Wat spreekt je aan op andere LinkedIn-profielen? Wil je op grond daarvan iets veranderen aan je eigen profiel?

Leuk?
Misschien is het wel zo dat je lang niet alles, en misschien wel (bijna) niks van je sollicitatie-project graag doet. Geef het dan toch je onverdeelde tijd en aandacht. Uiteindelijk vindt bijna iedereen het fijn om een duidelijke reden te hebben om op te staan. Het is ook een investering, een hele belangrijke. Je investeert om daar te komen waar je wil zijn. Het is zoals Estée Lauder al zei: ,,Ik droomde nooit van succes, ik werkte ervoor.’’

Gelukkig nieuw jaar! Een mooi moment om bij jezelf na te gaan: waar sta ik en waar wil ik heen? Als je wil groeien, zal je moeten investeren in jezelf. Klinkt logisch genoeg, maar hoe doe je dat eigenlijk? Wij vroegen het aan vijf mensen die uit ervaring spreken: Ali B, Pieter Schoen, Manon van Essen, Sheila Struyck en Eva zelf.

Investeren is altijd een spannende aangelegenheid. Als je je zuurverdiende geld en kostbare tijd ergens insteekt, is het wel zo fijn als je daar ook uiteindelijk de vruchten van kan plukken. Dus wat is dan de beste keuze? Geef jij je geld uit aan die chique winterjas, een fijn vakantiehuisje, of toch aan die prijzige opleiding? Laat je inspireren door de antwoorden van deze vijf succesvolle mensen, en steek je geld voortaan zonder schuldgevoel in de beste investering die er bestaat: jijzelf. Want zoals de beroemde Amerikaanse investeerder Warren Buffet ooit zei:

“Ultimately, there’s one investment that supersedes all the others: invest in yourself. Nobody can take away what you’ve got in yourself, and everybody has potential they haven’t used yet.”

1. Love your body, feed your soul
Waar Eva zichzelf te nuchter en te luidruchtig acht voor zaken zoals chakra-lezingen en stilteretraites zijn er twee zaken waar zij met liefde – en zonder enige schaamte – graag in investeert. "Ik vind dat je net zoveel geld aan boeken mag uitgeven als je maar wil. Daarvan hoef je nooit te denken: dit is schandalig! Dit kan niet! Ik verzamel boeken en zeul ze overal achter mij aan. Ik heb weliswaar een e-reader, maar ik vind het fijn om naar de boekenwand in mijn huis te kunnen kijken, mijn vingers langs de kaften te kunnen halen, en af en toe aan een boek te kunnen ruiken. Sommige exemplaren doen mij denken aan bepaalde periodes waarin ik ze las, periodes waarin het heel goed met me ging of juist wat minder. Boeken geven troost, omdat menselijke ervaringen heel universeel zijn. En ze laten je brein groeien met ervaringen, terwijl je stilzit in een stoel."

“'Schikken laat ik over aan bloemisten'

Haar tweede belangrijke investering woont in Noordwijk en heet Jordy: Eva's personal trainer. "Ik, en veel lieve stumperds met mij, hebben snel de neiging om te denken dat alles een acutere noodzaak is dan sporten, zoals in de avond uitgebreid voor je kind koken, of de was sorteren. Toch is het ontegenzeggelijk - want uitgebreid bewezen - belangrijk om te bewegen, al doe je het maar één keer in de week. Een talkshow is topsport, daarvoor moet ik fit zijn.

Natuurlijk kan je in je eentje gaan sporten, maar daar heb ik blijkbaar de discipline niet voor en Jordy leert mij hoe ik écht een perfecte deadlift of push-up moet uitvoeren. Ik train al bijna een jaar met hem, dus als we trainen is het lekker zwaar, maar ook echt heel gezellig. Even stoom afblazen, dat mag van hem altijd. En het allerbelangrijkste: sinds ik Jordy ken sta ik iedere ochtend als een tienerjongen vol trots mijn triceps te bewonderen in de spiegel. Een personal trainer is een super-luxe, ik realiseer me dat, maar als je budget het enigszins toelaat, is het een geweldige investering. Beter dan A-merk pindakaas. Of kleren. En anders kun je ook altijd iemand vinden die met je mee wil trainen zodat je de kosten kunt delen."

2. Vind jezelf het investeren waard
Voor Pieter Schoen, oprichter van de Nederlandse Energie Maatschappij en investeerder bij het programma Dragons’ Den, staat investeren in jezelf gelijk aan het maximale uit jezelf halen. “Ondernemen is een passie waar je een stalen kin van hoort te krijgen. Je moet net zo vaak opstaan als dat je op je bek gaat. Investeren in jezelf betekent voor mij daarom het lef hebben om te geloven in jezelf.” Geloven in jezelf doe je door nooit op te geven als iets niet lukt, of zelfs finaal mislukt. Als je opgeeft, betekent dat namelijk dat je twijfelt aan jezelf. Terwijl het meer dan logisch is dat niet alles wat je doet ook daadwerkelijk lukt.

Schoen’s scherpe oneliners komen niet uit de lucht vallen, hij maakte persoonlijk mee hoe hard je kan vallen. Toen hij en zijn vriend Harold Swinkels voor hun eerste bedrijf een bod van 40 miljoen afsloegen, ging het bedrijf anderhalf jaar later failliet. Op Qoutenet.nl vertelt Schoen hoe hij en Swinkels een weekend ‘snoeihard gejankt’ hebben, maar al vrij snel een nieuw bedrijf startten. Ondernemen was simpelweg te leuk om mee te stoppen. “Ik investeer in mijzelf door nooit aan mijzelf te twijfelen, in mijzelf te geloven en door – dat is het belangrijkste - gezond te blijven. Besef dat je tien keer op je bek valt voor je succes hebt. Daardoor ben ik geen ja-knikkende loonslaaf geworden. Schikken laat ik over aan bloemisten.”

3. Word de 12.0 versie van jezelf
Als iemand zichzelf steeds blijft ontwikkelen, is het Ali B wel. Hij begon als rapper, maar daar is het niet bij gebleven. Inmiddels kan Ali B zichzelf namelijk ook ondernemer, jurylid en cabaretier noemen. En in dat vermogen om zichzelf telkens opnieuw uit te vinden, ligt volgens hemzelf zijn kracht. “Investeren in jezelf doe je in de eerste instantie door middel van studeren. Je vergaart dan nieuwe informatie, en die nieuwe informatie zet je weer om in nieuwe ideeën. Die zouden dan weer moeten leiden tot nieuwe gewoontes, en dus ook nieuwe resultaten. Zo krijg je uiteindelijk ook een nieuw wereldbeeld, en een nieuw zelfbeeld. Je komt dan tot een 12.0 versie van jezelf.”

Zo schrijft hij in zijn blog op deondernemer.nl over zijn ontmoeting met Stephen Covey, de schrijver van het bekende The 7 habits of highly effective people, in het Beatrixtheather in Utrecht. Ali vertelt Covey over zijn zoektocht naar zingeving - alleen rapper zijn maakte hem niet gelukkig - en krijgt meteen een oefening voorgeschoteld: hij moet zich inbeelden wat mensen zouden zeggen tijdens zijn eigen begrafenis. Een openbaring: “Uit die verhalen haalde ik een rode draad met een paar kernwaarden. Voor mij waren dat de humor en de zelfspot, waarmee ik mensen iets laat zien, hoe ik ze aanzet tot denken en ontwikkelen en hoe ik werelden verbind die soms onoverbrugbaar lijken.” Vanaf dat moment fungeren deze kernwaarden als de hoekstenen en raadgevers van elke stap die hij in zijn carrière zet.

“'Pas wat je leert ook echt toe. Anders is het alsof je kookt, maar niet eet'

Wel wil de hij meegeven dat het cruciaal is om een zekere tunnelvisie te vermijden door te blijven investeren in élke rol die je hebt. Naast ondernemer en rapper is Ali B namelijk ook nog echtgenoot en vader. Al die functies bij elkaar maken hem gelukkig. “Als ik een goede zakenman was, maar mijn gezin verwaarloosde, zou ik niet gelukkig zijn. Maar als ik vol voor mijn gezin zou gaan, en niet in mijn dromen zou investeren, heb ik hetzelfde resultaat. Hetzelfde geldt voor investeren in mijn gezin en dromen, maar niet in mijn gezondheid, dan schiet het ook niet op. Investeer dus in al je rollen en pas informatie die je leert ook echt toe; anders is het net alsof je kookt, maar niet eet.”

4. Een opleiding opent deuren, een nieuwe jas niet
Sheila Struyck verliet in 2018 het bestuur van de Franse multinational waar zij destijds werkzaam was, en schreef zich het jaar erna in bij Le Cordon Blue Paris: een prestigieuze koksopleiding. “Als je op latere leeftijd iets gaat leren, moet je het van de beste doen. Als je op een kruispunt staat en niet goed weet wat je moet, dwingt investeren in een opleiding je een kant op. Het is niet zo vrijblijvend als tegen je vrienden in een café zeggen dat je graag iets wil doen. Ik vond deze opleiding echt heel duur, maar ik zou het zo weer doen.”

“'Probeer het eerst uit voordat je je volledig commit'

Toch moest Struyck erg wennen aan het idee van investeren in haarzelf. “Wij Nederlanders zijn calvinisten, en die geven niet zomaar geld uit aan zichzelf. Toch koop je heel makkelijk voor 500 euro een jasje of een pak, maar een workshop vind je dan veel geld. Terwijl dat juist deuren opent en ervoor zorgt dat je jezelf verder ontwikkelt. Geef je dertiende maand uit aan jezelf, aan een opleiding of bijvoorbeeld een yogaretreat, iets wat jou stimuleert. Wel is het verstandig om eerst iets uit te proberen voor je je volledig commit.

Het is niet zo dat ik hals overkop in mijzelf investeer, want naast geld, geef ik ook tijd weg. Daarom is mijn advies om eerst een proefballon op te laten om het risico op tijdverspilling en geldverkwisting te verlagen. Ik heb bijvoorbeeld eerst een korte kookcursus van vier dagen uitgeprobeerd. En toen ik eenmaal zeker wist dat ik wilde koken, ben ik ervoor gaan sparen. Ik liet veel en woonde in Parijs in een piepklein kamertje, maar wist goed waar ik het voor deed.”

5. Meerdere coaches zijn niet alleen voor topsporters
Voor Manon van Essen, de oprichter van groentepizzamerk Magioni, is investeren in zichzelf essentieel voor de groei van haar bedrijf. “Als je start als ondernemer doe je maar wat, maar zodra je bedrijf tractie vindt, moet je zelf steeds beter worden om bij te blijven bij de groei van je bedrijf. Daarom investeer ik veel in personal coaching, in hoe ik mijzelf persoonlijk kan ontwikkelen. Zo kom ik erachter welke skills ik nog mis in bijvoorbeeld communicatie en andere aspecten van bedrijfsvoering. Wat ik leer van mijn coaches, voer ik door in mijn hele bedrijf. Zo groeit mijn team ook met mij mee. Ondernemen zie ik als een vorm van topsport, en topsporters hebben ook vaak veel verschillende coaches”, redeneert Van Essen

De laatste maanden coach ik veel starters. Studenten in dit geval. Nu is het moment dat starters op de (arbeids)markt komen meestal nogal seizoensgebonden. Wanneer de studie jaargangen tot hun einde komen, dan komen de studenten op de markt. Nog even een zomertje festivallen en er dan tegenaan. Alleen lijkt er dit jaar een soort stuwmeer aan studenten te ontstaan. Er zijn inmiddels een aantal golven studenten op de arbeidsmarkt gesmeten, maar door corona lijken er amper studenten aangenomen te worden. En hoe val je dan op? In een stuwmeer vol starters met vrijwel allemaal hetzelfde papiertje.

De titel van dit column doet het natuurlijk al een beetje vermoeden. Je maakt je verhaal persoonlijk. Als je allemaal eenzelfde papieren achtergrond hebt, dan maak je je verhaal persoonlijk. En dat is nu juist wat ik bij veel starters en studenten zie ontbreken. Ze schrijven feilloze, perfecte maar vooral liefdeloze brieven. Zonder enige kraak of smaak, zonder een persoonlijke touch, vergeven van maatschappelijk verantwoorde en daardoor veelal doodsaaie oneliners. Ze lijken veel drukker te zijn met niet het verkeerde te zeggen, dan met het juiste te vertellen. Het is allemaal zo doodvermoeiend middle of the road.

Juist wanneer iedereen op papier hetzelfde niveau heeft is het noodzakelijk dat je laat zien wat je nog meer in huis hebt, wat je drive is, waarom je ergens wilt werken en dat je laat zien dat je begrijpt wat een bedrijf doet. Waarom wil je ergens werken, wat doet dat met jou en wie ben jij. Stap af van die tien in een dozijn brieven en val op.

En hoe val je dan op? Maak je verhaal specifiek. Vertel niet alleen dat je een ‘mensen-mens bent die graag andere enthousiasmeert’, maar vertel een verhaal waaruit dat blijkt. Hoe specifieker hoe beter. Vertel niet dat je graag bij bedrijf X wilt werken ‘omdat ze echt geven om mensen’. Maar pak een specifieke case, nieuwsbericht of project van de website en vertel dat wat met je doet. Maak het specifiek en blijf weg van de algemene, en vooral saaie verhalen.

Durf anders te zijn. Durf op te vallen. Durf jezelf te zijn.

Bij een sollicitatiegesprek is het belangrijk om een goede eerste indruk te maken op de recruiter.

Zorg dat je 10 tot 15 minuten van tevoren aanwezig bent en wees aardig tegen de receptionist.
Geef een stevige handdruk, of oefen een alternatieve begroeting van tevoren als handen schudden door corona nog steeds uit den boze is.

Lees hieronder wat je nog meer kan doen om een goede indruk te maken in de eerste vijf minuten.
Eerste indrukken zijn maar moeilijk uit te wissen, vooral in een sollicitatiegesprek van 30 minuten.
Dus je wilt zo snel mogelijk indruk maken op de recruiter. Dat is een kwestie van voorbereiding, zodat je, zelfs als je zenuwachtig wordt, weet wat je moet doen.
Hieronder de beste strategieën om goed uit de verf te komen in de eerste paar minuten – of eerder.

Zorg dat je 10 tot 15 minuten van tevoren aanwezig bent.
Te laat komen is een afknapper. Maar zo vroeg mogelijk aankomen is ook niet per se een pre. Business Insider sprak eerder met een aantal loopbaan-experts. Zij waren het erover eens dat het het meest ideaal is om tien tot vijftien minuten van tevoren aan te komen.
Als je eerder komt, kan het zijn dat je daarmee de irritatie opwekt van degene met wie je het gesprek hebt, omdat hij of zij ook andere verantwoordelijkheden heeft.

Wees beleefd tegen de receptionist.
Er zijn overal ogen, vooral aan de balie. Sommige recruiters of managers bellen hun receptioniste om te vragen hoe je je gedroeg voorafgaand aan de sollicitatie. De reactie van diegene kan je kansen beïnvloeden.
Rick Going, CEO van Tupperware, vertelde iets soortgelijks. Na ieder sollicitatiegesprek dat hij afneemt, vraagt hij aan de receptioniste hoe hij/zij door de kandidaat werd behandeld.

Maak oogcontact wanneer je de persoon ontmoet.
Als degene met wie je het gesprek hebt je komt begroeten zorg dan dat je diegene aankijkt. Een onstabiele blik geeft geen blijk van toegankelijkheid of charisma.
In een studie van onderzoekers van Northeastern University (Boston, Verenigde Staten) werd aan een testgroep gevraagd om video’s te kijken van vreemden die elkaar voor het eerst spreken, en daarna in te schatten hoe intelligent de ‘vreemden’ zijn. Uit het onderzoek bleek dat mensen die regelmatig oogcontact maken intelligenter lijken dan mensen die dat niet doen.

Geef een stevige handdruk. Of oefen een alternatieve begroeting.
Non-verbale communicatie is belangrijk bij de eerste indruk. Uit een studie uit 2008 in het Journal of Applied Psychology blijkt dat studenten die met een ferme handdruk binnenkwamen eerder worden aangenomen. De recruiters was niet gevraagd om op de handdruk te letten.
Natuurlijk is een handdruk uit den boze in coronatijden. Er zijn inmiddels volop alternatieven om iemand te begroeten, van de hoofdknik tot je hand opsteken. Oefen dit van tevoren, zodat je vol zelfvertrouwen overkomt.

Wees aardig als iemand een praatje probeert te maken.
Recent onderzoek laat zien dat smalltalk, op het eerste gezicht nutteloos, voorafgaand aan een sollicitatiegesprek toch goed werkt.
Uit onderzoek onder leiding van onder andere het Georgia Institute of Technology (Atlanta, VS), bleek dat kandidaten die goed waren in smalltalk, beter werden beoordeeld op hun sollicitatie door recruiters. De onderzoekers trokken daaruit de conclusie dat smalltalk voor een groot deel de algehele indruk die je achterlaat bepaalt.

Neem extra kopieën van je cv mee.
Uiteraard heeft de recruiter een digitale versie van je brief en cv, maar maak het hem of haar makkelijk en neem een paar papieren versies mee.
Amanda Augustine, loopbaanexpert voor TopResume, zegt zelfs dat je een kopie mee moet nemen voor elke persoon die bij het gesprek aanwezig is. “Je hebt er een nodig voor jezelf, om naar te kunnen verwijzen terwijl je praat, en een kopie voor iedereen aan tafel, voor het geval zij dat niet hebben voorbereid.”
Wellicht ook handig om pen en papier mee te nemen voor het geval je aantekeningen wilt maken tijdens het gesprek.

Stel vragen die het verloop van het gesprek kunnen sturen.
Bijvoorbeeld: “Hoe heeft deze functie zich ontwikkeld?”
Het kan helpen om de recruiter te laten praten, zodat je informatie verzamelt over de functie. Het is goed om te weten of de functie vrij komt omdat iemand weggaat of omdat het bedrijf groeit.

Welke nevenactiviteiten vergroten je kans op een baan?
Er is de afgelopen tijd flink meer concurrentie gekomen op de banenmarkt. Details op je cv maken soms het verschil tussen een uitnodiging of afwijzing. Zo kunnen je nevenactiviteiten zwaarder wegen dan je denkt. Maar welke zet je op je cv?

Wat zijn nevenactiviteiten?
De betekenis van een nevenactiviteit is volgens Van Dale: ‘werk dat iemand doet naast zijn eigenlijke beroep’. Daaronder vallen zowel betaalde als onbetaalde activiteiten die je buiten de tijd van je werkgever uitvoert. In de praktijk kan het uiteenlopen van bloggen, politiek actief zijn of een eigen bedrijfje runnen tot vrijwilligerswerk.

Waarom nevenactiviteiten belangrijk zijn?
Wat we doen is wie we zijn. We worden gedefinieerd door ons beroep, maar ook door onze hobby’s, kennis en ervaring. Je hebt er misschien niet voor gestudeerd, maar deze activiteiten hebben jou gevormd en zijn daarom het vermelden waard bij je sollicitatie. Nevenactiviteiten laten zien wat jij belangrijk vindt, zoals je maatschappelijke betrokkenheid of de bereidheid om ook buiten je eigen vakgebied iets te willen leren.

Waarom een werkgever je nevenactiviteiten wil weten?
Een werkgever hoeft absoluut niet alles van je te weten, maar heeft wel graag een zo volledig mogelijk beeld van de persoon die mogelijk een collega wordt. Je nevenactiviteiten maken dat beeld completer. Je hebt ongetwijfeld extra competenties geleerd die nuttig kunnen zijn voor je beroep. Denk aan het trainen van een sportteam, het managen van een buurtproject, of debatteren als je actief bent in de lokale politiek. Je nevenactiviteiten zeggen ook iets over jou als persoon.

Welke nevenactiviteiten zet ik op mijn cv?
Nevenactiviteiten die heel goed aansluiten bij je volgende baan zet je zeker op je cv. Ze kunnen goed van pas komen in je nieuwe functie en je een streepje voor geven bij een werkgever. Het mooiste is als je een tastbaar resultaat van een nevenactiviteit kunt benoemen. Heb je bijvoorbeeld een goededoelenactie op touw gezet waarmee veel geld werd opgehaald, dan is dat een duidelijk staaltje van je organisatorisch talent.

Welke nevenactiviteiten zet ik níet op mijn cv?
Totaal niet-relevante bezigheden laat je er beter uit. Ook conflicteren activiteiten soms met je beoogde baan, zij kunnen zelfs rechtstreeks concurreren met je potentiële werkgever. In dat geval moet je die nevenactiviteiten niet alleen verzwijgen, je zou ze dan beter kunnen staken. Een selectie maken op je cv is sowieso verstandig; als je te veel doet naast je baan, vreest een werkgever dat je te weinig aandacht hebt voor je werk.

Hoe zet ik nevenactiviteiten op mijn cv?
Je werkzaamheden en opleidingen komen bovenaan, maar daar staan je nevenactiviteiten kort achter. Ze zijn tenslotte heel belangrijk voor wie je bent en wat je kunt. Heel soms is je werkervaring zelfs minder relevant dan je nevenactiviteiten.

Nevenactiviteiten voor starters
Belangrijk zijn ze altijd, maar met name voor starters tellen nevenactiviteiten op een cv. Werkervaring heb je immers niet of nauwelijks, maar dat wil niet zeggen dat je nog helemaal niets hebt gedaan. De dingen die jij doet naast je vak, zoals bestuurswerk of stages, bewijzen dat je niet van stilzitten houdt en graag aan jezelf werkt. Ook al zijn je nevenactiviteiten niet relevant voor de baan waar je op solliciteert, in dit prille stadium van je carrière is het nuttig om ze op je cv te zetten.

Zzp’ers zijn gezonder en gelukkiger in hun werk, omdat ze zelf kunnen bepalen waar, wanneer en hoe ze werken. Veel werkgevers zijn nog altijd huiverig om die keuzes aan het personeel over te laten. Onterecht, denken ze bij app- en softwareontwikkelaar Egeniq. Daar hebben ze geen kantoor, en werkt al tien jaar iedereen waar en wanneer hij wil.

Zelf kunnen bepalen wanneer, waar en hoe je werkt, heeft een grote invloed op je gezondheid. Dat concludeert Maral Darouei in haar promotieonderzoek naar ‘het nieuwe werken’ aan de Universiteit Leiden. Zzp’ers voelen zich gezonder en vinden het makkelijker om hun tijd te verdelen tussen werk en familie.
‘Dat zelfstandigen hun eigen dag kunnen indelen, zorgt ervoor dat ze meer controle hebben over hun eigen leven’, vertelt Darouei. ‘Ze hebben niet alleen minder moeite hun tijd te verdelen tussen werk en familie, ze hebben zelfs het gevoel dat werk en familie elkaar verrijken. En het opvallende is: zzp’ers maken méér uren dan mensen in vaste dienst.’
Darouei gebruikte gegevens uit Australië, waar mensen vijftien jaar lang aangaven hoe gezond ze zich voelden, wat voor werk ze deden, hoe flexibel ze daarin waren en hoe goed ze werk en familie konden combineren. De werkcultuur in Australië is vergelijkbaar met die in Nederland: Australiërs werken vaak van 09.00 tot 17.30 uur en houden een halfuur pauze, een fulltime-werkweek is meestal 38 uur en veel mensen werken parttime.

Logisch gevolg
Als flexibiliteit zo veel voordelen heeft, lijkt een logisch gevolg dat bedrijven hun werknemers vrijer laten in waar, wanneer en hoe ze werken. Toch wilden veel bedrijven daar voor de coronacrisis niets van weten. Pas nu ze daartoe gedwongen worden, laten ze het stramien van tussen negen en vijf op kantoor werken los.
Darouei hoopt dat er voor mensen in loondienst meer kansen komen om flexibel te werken. ‘Het is belangrijk om werknemers in elk geval die optie te geven. Al is het maar dat ze een paar dagen per week thuis mogen werken als ze dat willen.’
Dat is ook de hoop van Ivo Jansch, CEO van Egeniq, een app- en softwareontwikkelaar met dertig mensen in dienst. Het bedrijf bestaat sinds 2010 en heeft nooit een kantoor gehad. Iedereen werkt vanuit huis of bij opdrachtgevers en twee keer per maand ontmoeten ze elkaar bij een bedrijf dat flexplekken verhuurt: een keer in Breda en een keer in Utrecht. Tussendoor houden ze contact via Slack (een zakelijk chatprogramma, red.) en videobellen. ‘We zien en spreken elkaar als het nuttig is, niet omdat het 9.00 uur is.’
‘De keuze om geen kantoor te nemen, was een praktische’, zegt Jansch. ‘We begonnen het bedrijfje met zijn tweeën: mijn collega woonde in Zeeland en ik in Utrecht. Dus waar zouden we dan een kantoor moeten nemen? Daarbij wilden we eerst maar eens kijken of het bedrijf een beetje winstgevend zou zijn, voordat we ons diep in de schulden zouden steken.’

Werknemers gaan zelden weg
Ook toen de eerste ontwikkelaars werden aangenomen, vonden Jansch en zijn partner het niet nodig een kantoor te nemen. En dat is de afgelopen tien jaar niet veranderd. ‘Ik zou het niet eens meer willen en onze medewerkers denk ik ook niet. Ze zijn gelukkig bij ons – er gaan zelden mensen weg – en er zijn zelfs mensen die weer teruggekomen, omdat onze manier van werken hen toch beter beviel dan een kantoorbaan. Daarnaast is het aantal ziekmeldingen bij ons laag.’
Werknemers van Egeniq mogen niet alleen zelf weten waar ze werken, maar ook wanneer ze dat doen. ‘We gaan ervan uit dat ze gemiddeld acht uur per dag maken, maar als ze eens een paar uur eerder weg willen en een andere keer weer wat eerder beginnen, vinden we dat prima. We controleren hun werktijden niet. Of ze hun werk doen, zien we wel aan het resultaat.’

Maar liefst 66 procent van de hr-medewerkers stuurt niet actief aan op een diverser en inclusiever personeelsbestand, concluderen adviesbureau Berenschot, uitgeverij Performa en AFAS Software in het woensdag verschenen jaarlijkse trendrapport. Een derde van deze groep vindt aandacht voor de thema's echter wel wenselijk.

Het gaat in het rapport over diversiteit op basis van afkomst. Ruim duizend ondervraagde hr-medewerkers, die onder meer voor personeelswerving verantwoordelijk zijn, hebben laten weten wat volgens hen de belangrijkste hr-thema's voor 2020 en 2021 zijn. Diversiteit bungelt met een twaalfde plek in de lijst van vijftien thema's bijna onderaan en staat één plek hoger dan in 2019. Slechts 20 procent van de Nederlandse bedrijven voert een actief diversiteitsbeleid. Er is wel een duidelijk verschil te zien tussen sectoren. In de branche openbaar bestuur wordt door bijna de helft (44 procent) al actief aangestuurd op een divers en inclusief personeelsbestand, terwijl dat in de sector industrie en nijverheid maar door slechts 15 procent wordt gedaan. Bij veel bedrijven heeft het thema op dit moment geen prioriteit. "Dat is zorgelijk, want inmiddels is de meerwaarde van diversiteit en inclusie meermaals bewezen", zegt hoofdonderzoeker Hans van der Spek van Berenschot hierover. Bedrijven die inclusiever zijn, presteren volgens de onderzoeker beter. Een veelgehoorde reden om geen actief beleid op het thema te voeren, is dat er geen zicht op de diversiteit van het personeelsbestand is. Vanaf 1 juli kunnen organisaties met meer dan 250 medewerkers echter dergelijke data opvragen bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Stel je voor… Je fietst altijd op dezelfde manier naar je werk. Maar op een dag is je vaste route afgesloten – wegwerkzaamheden – en moet je omrijden. Vervelend. Maar de nieuwe route blijkt best aantrekkelijk. Fijne straten, fraaie bomen. Je vraagt je af: als straks mijn oude route weer kan, blijf ik dan toch die nieuwe weg volgen?
Op dit moment is de coronacrisis voor veel mensen zo’n wegomleiding. Met nare gevolgen aan de ene kant, maar ook met positieve effecten. Omdat we niet naar kantoor mogen, ontdekken we dat thuiswerken zo gek nog niet is. Omdat we niet uit eten kunnen, besteden we meer aandacht aan de maaltijd thuis. Dat soort dingen. Wat nu als je straks, wanneer de maatregelen versoepeld worden, een paar van die goede, nieuwe routines wilt vasthouden? Drie factoren spelen daarbij volgens gedragswetenschappers dan een belangrijke rol: capaciteit (wat kun je), motivatie (wat wil je) en omgeving (bieden je sociale en fysieke omgeving de gelegenheid om te doen wat je wilt). Een beetje toelichting en een paar tips.

Kijk naar wat je nu al regelmatig doet en straks wilt vasthouden
Capaciteit. Onze vaardigheden spelen een belangrijke rol in het volhouden van gedrag. Wie nu nog steeds niet handig is met Zoom of Teams, kiest straks liever voor een live ontmoeting dan een online vergadering. Maar ik ken ook een adviesbedrijf dat wekelijks interne webinars organiseert om steeds beter worden in het leiden van online workshops en vergaderingen. Grote kans dat zij, voor een deel van hun werk, dat digitale samenwerken zullen volhouden. De les: wanneer je een nieuwe routine straks wilt vasthouden, moet je zorgen dat je er nu echt goed in wordt. Motivatie.Motivatieprocessen zijn grillig. Vaak strijden diverse driften, verlangens en plannen om voorrang met elkaar. En allerlei irrationele processen zorgen dat de ene wens de andere verslaat. Een klein pleziertje op de korte termijn wint het bijvoorbeeld vaak van een grotere beloning op de lange termijn. Motivatie is een onbetrouwbare bondgenoot. Wat kan helpen is ‘waarderend onderzoek’. Kijk naar wat je nu, in deze periode, al regelmatig doet en straks zou willen vasthouden en uitbouwen. Blijkbaar gaat het hier om gedrag waar voor jou voldoende motivatie aan vastzit. En dat gedrag is eenvoudiger vol te houden dan allerlei gedrag waar je alleen over leest of fantaseert.
Omgeving. Dit is wellicht de belangrijkste factor. De huidige crisis laat zien hoe vlot we ons gedrag – bewust en onbewust – aanpassen als de omgeving verandert. Sociale en fysieke elementen in die omgeving, zoals beelden van coronapatiënten op de IC, regels van de overheid en voorbeeldgedrag van andere mensen, hebben razendsnel geleid tot grote veranderingen. Hoe kun je de factor omgeving inzetten om straks positieve routines vast te houden? Vraag je allereerst af: wat is er nodig in de fysieke omgeving om het nieuwe gedrag zo makkelijk mogelijk te maken? Gedrag dat ons ongemak oplevert, is meestal geen lang leven beschoren. Dus: als je wilt blijven thuiswerken, richt dan een aantrekkelijke werkplek in. En spreek concrete regels af in het bedrijf waar je werkt. Zodat je – net als nu – je op je gemak voelt wanneer je bepaalde dagen thuiswerkt.

In veel sollicitatiegesprekken wordt er naar je slechte eigenschappen gevraagd. Met een eerlijk antwoord laat je je zwaktes zien. Maar als je de vraag probeert te ontwijken, kom je niet betrouwbaar over. Hoe laat je toch een goede indruk achter?

---

---

1. Wees voorbereidt op de vraag

---

Natuurlijk wil je niet de indruk wekken dat je veel zwakke punten hebt om uit te kiezen. Te lang zoeken naar een antwoord wekt bovendien de indruk dat je iets wil verbergen, of dat je weinig zelfkennis hebt. Een goede sollicitant is zich bewust van zowel zijn positieve als zijn negatieve eigenschappen.

---

---

2. Kies welke slechte eigenschappen je wil noemen en welke niet

---

Recruiters stellen eerlijkheid op prijs, maar te eerlijk zijn kan je duur komen te staan. Bijvoorbeeld als de zwakke punten die je opnoemt juist must-haves zijn voor de functie waarvoor je solliciteert. Kies daarom voor slechte eigenschappen die minder relevant zijn voor de functie, of die amper invloed zullen hebben op je prestaties. Vind je het lastig om je slechte eigenschappen te benoemen? Vraag feedback aan je huidige of vorige collega’s, leidinggevenden, docenten, vrienden,… Als je al wat ervaring hebt, bedenk dan eens welke punten regelmatig aan bod kwamen in functioneringsgesprekken of andere evaluaties.

---

---

3. Presenteer geen sterk punt als een zwak punt

---

Het is logisch dat je je zwakke punten niet graag benoemt tijdens een sollicitatiegesprek. De verleiding is dan ook groot om een eigenschap te noemen die eigenlijk eerder positief is. Maar dat is vaak voorspelbaar. De meeste recruiters hebben al heel wat kandidaten ontmoet die beweren ‘te perfectionistisch’ of ‘te hardwerkend’ te zijn. Je slechte eigenschappen toegeven daarentegen getuigt van zelfkennis en geeft aan dat je openstaat voor kritiek.

---

---

4. Formuleer een negatieve eigenschap als iets waar je aan werkt

---

Presenteer je slechte eigenschappen als punten waar je aan werkt en waar je aan zal blijven werken. Zorg dat je taalgebruik positief blijft. Gebruik bijvoorbeeld geen verkleinwoorden en spreek altijd in de tegenwoordige tijd. Anders kan het overkomen alsof je je negatieve kanten wil minimaliseren. Een recruiter heeft vaak waardering voor een kandidaat met een gezonde dosis zelfkennis, die zichzelf wil verbeteren. Het kan daarom in je voordeel zijn om open kaart te spelen. Let natuurlijk wel op dat je je CV niet tegenspreekt en dat je geen zwakke punten vermeldt die noodzakelijk zijn voor de baan. Enkele voorbeelden van een positieve formulering:

---

• Ik wil graag mijn presentatietechniek verbeteren.

---

• Ik wil graag leren hoe ik beter kan onderhandelen met klanten.

---

• Ik vind het lastig om te delegeren en wil te veel zelf doen.

---

---

---

5. Maak je zwakke punten tastbaar met concrete voorbeelden

---

Door je slechte eigenschappen te illustreren met voorbeelden, laat je zien dat je je fouten onder ogen durft te komen. Je bent in staat om op jezelf te reflecteren en leert van je fouten, om nog beter te worden. Ook kan de recruiter zich zo een beter beeld vormen van het mogelijke effect van je slechte eigenschappen op je prestaties.